Khi quyết định chuyển từ một ngành hoàn toàn khác sang lĩnh vực UX/UI, bạn đang đối mặt với một hành trình đầy thử thách nhưng cũng không kém phần thú vị. UX/UI không chỉ đơn thuần là thiết kế giao diện đẹp mắt mà còn là nghệ thuật kết hợp giữa sự sáng tạo, tư duy logic và khả năng thấu hiểu người dùng. Vậy, hành trang nào là cần thiết để bạn có thể bắt đầu và tỏa sáng trong lĩnh vực này? 

Hãy cùng VietnamWorks inTECH tìm hiểu những kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm quan trọng mà bạn cần trang bị, cũng như bí quyết để bạn tự tin vững bước trên con đường trở thành một UX/UI Designer chuyên nghiệp thông qua chia sẻ của chị Phạm Thanh Thảo - UX/UI Designer Lead tại Navigos Group trong bài viết bên dưới nhé.

Theo kinh nghiệm của chị, những thách thức lớn nhất mà người trái ngành gặp phải khi bắt đầu với UX/UI là gì?

Khi người trái ngành chuyển sang lĩnh vực UX/UI design, họ thường phải đối mặt với một số thách thức lớn do sự khác biệt về tư duy, kỹ năng và kinh nghiệm. Dưới đây là những khó khăn phổ biến mà người chuyển ngành thường gặp:

  • Thiếu kiến thức cơ bản về UX/UI: Những người mới thường thiếu hiểu biết về các khái niệm cốt lõi của UX/UI như nghiên cứu người dùng, hành vi người dùng, thiết kế tương tác, wireframe và các nguyên tắc thiết kế giao diện. Điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc nắm bắt và áp dụng các phương pháp thiết kế hiệu quả.

  • Thiếu kinh nghiệm thực tế và dự án thực hành: Việc xây dựng portfolio có thể là thách thức đối với người chuyển ngành vì họ chưa có nhiều dự án thực tế. Nhà tuyển dụng thường yêu cầu ứng viên sở hữu kinh nghiệm hoặc một bộ portfolio ấn tượng để chứng minh năng lực, điều này đôi khi trở thành rào cản lớn cho người mới bắt đầu.

  • Khó khăn trong việc thay đổi tư duy thiết kế: Người từ các ngành khác (như lập trình, marketing, bán hàng) có thể quen với cách suy nghĩ và quy trình làm việc đặc thù. Tuy nhiên, UX/UI đòi hỏi tư duy sáng tạo và tập trung vào trải nghiệm của người dùng. Việc học cách đặt mình vào vị trí của người dùng, thay vì chỉ quan tâm đến tính năng sản phẩm, là một thay đổi lớn về tư duy mà các bạn cần phải thích nghi.

  • Thiếu kỹ năng sử dụng công cụ thiết kế: Những người mới bước chân vào lĩnh vực UX/UI có thể chưa quen thuộc với các công cụ chuyên dụng như Figma, Sketch, Adobe XD hay các phần mềm tạo prototype và wireframe. Điều này có thể làm giảm hiệu quả làm việc và khiến họ mất nhiều thời gian để bắt kịp công việc thực tế.

  • Thiếu sự kết nối với cộng đồng UX/UI: Người chuyển ngành thường thiếu mạng lưới kết nối trong cộng đồng UX/UI, làm hạn chế cơ hội học hỏi và tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm lâu năm. Việc xây dựng kết nối mạnh mẽ trong cộng đồng sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng và mở rộng cơ hội nghề nghiệp.

  • Cạnh tranh cao trong ngành: UX/UI là một lĩnh vực hấp dẫn và đang thu hút nhiều người, dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt. Những người mới có thể cảm thấy khó khăn khi phải cạnh tranh với các ứng viên đã có kinh nghiệm và sở hữu kỹ năng phong phú hơn.

  • Quá nhiều kỳ vọng và thiếu kiên nhẫn: Người mới thường đặt kỳ vọng cao về tốc độ chuyển ngành và dễ cảm thấy nản lòng khi chưa thấy tiến bộ ngay lập tức. Điều này có thể dẫn đến việc thiếu kiên nhẫn và từ bỏ sớm.

Đối với những người mới bắt đầu từ trái ngành, chị nghĩ họ cần phải trang bị kiến thức và công cụ gì để nắm vững những nguyên tắc cơ bản về UX/UI?

Nếu bạn mới bắt đầu từ con số 0, hãy bắt đầu bằng việc học về thiết kế giao diện (UI). Nền tảng quan trọng nhất chính là màu sắc (Color), kiểu chữ (Typography), và bố cục (Layout).

Tiếp theo, hãy làm quen với các nguyên tắc và quy chuẩn thiết kế cho từng nền tảng khác nhau, từ Desktop, Mobile, Tablet, Smart Watch, TV, đến kính VR... tùy vào sản phẩm mà bạn định hướng phát triển trong công việc.
Có thể bạn thắc mắc liệu có thể học đồng thời cả UX và UI hay không? Và câu trả lời của mình là bạn đã và đang học song song cả hai, bởi vì UI là một phần không thể tách rời của UX, và nếu bạn nắm vững UI, tức là bạn đã hiểu một phần về UX rồi. Tuy nhiên, để trở thành một UX Designer thực thụ, bạn cần đi sâu hơn vào việc tìm hiểu về cảm xúc, tâm lý và hành vi của người dùng cuối cùng (end user).

Những yếu tố chính trong UX mà bạn cần nắm vững:

1. Khả năng sử dụng (Usability): Sản phẩm dễ dàng sử dụng, giúp người dùng thực hiện tác vụ một cách hiệu quả.

2. Khả năng tiếp cận (Accessibility): Sản phẩm có thể tiếp cận bởi tất cả mọi người, bao gồm cả người khuyết tật.

3. Thiết kế giao diện (UI – User Interface): Mặc dù UX và UI khác nhau, nhưng UI là một phần quan trọng của UX, đảm bảo sản phẩm có giao diện trực quan và đẹp mắt.

4. Tương tác người dùng (User Interaction): Các thao tác người dùng thực hiện khi sử dụng sản phẩm như nhấp chuột, vuốt màn hình.

5. Cảm xúc & sự hài lòng (Emotions & Satisfaction): Một sản phẩm có trải nghiệm tốt sẽ mang lại cảm xúc dễ chịu trong hành trình sử dụng cho người dùng, cảm giác hài lòng mang lại niềm tin trong sản phẩm cho user

Kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành một UX Designer:

  • Nghiên cứu người dùng (User Research): Hiểu rõ nhu cầu, hành vi, và mong muốn của người dùng thông qua phỏng vấn, khảo sát, phân tích.

  • Thiết kế giao diện (UI Design): Nắm vững các nguyên tắc thiết kế giao diện để tạo ra trải nghiệm tốt hơn.

  • Wireframing & Prototyping: Đây là kỹ năng vẽ khung xương (wireframe) và tạo mô hình tương tác (prototype) để thử nghiệm ý tưởng trước khi đưa vào phát triển.

  • Tư duy thiết kế (Design Thinking): Quy trình sáng tạo dựa trên việc thấu hiểu người dùng để tìm ra giải pháp tối ưu.

  • Testing & Iteration: Thực hiện kiểm tra khả năng sử dụng (usability testing) và cải tiến liên tục dựa trên phản hồi.

  • Viết UX (UX Writing): Hướng dẫn người dùng thông qua thông điệp rõ ràng, dễ hiểu trong suốt quá trình sử dụng sản phẩm.

  • Tâm lý học người dùng: Hiểu tâm lý người dùng để dự đoán cách họ sẽ tương tác với sản phẩm.

Kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành một UI Designer:

  • Thiết kế giao diện: Hiểu biết về màu sắc, typography, và bố cục. Nắm vững các nguyên tắc thiết kế như cân bằng, tương phản và sự hài hòa.

  • Thiết kế responsive: Biết cách thiết kế giao diện cho nhiều kích thước màn hình khác nhau.

  • Kỹ năng giao tiếp: Khả năng trình bày và giải thích ý tưởng thiết kế một cách rõ ràng.

  • Thiết kế hệ thống: Khả năng phát triển và duy trì các hệ thống thiết kế để đảm bảo tính nhất quán trong giao diện.

  • Prototyping và kiểm thử: Tạo mẫu tương tác và thực hiện kiểm thử để thu thập phản hồi và cải tiến sản phẩm.

  • Kỹ năng lập trình cơ bản: Kiến thức về HTML, CSS, và JavaScript để hiểu cách thiết kế được triển khai.

  • Thiết kế cho accessibility: Nắm vững các nguyên tắc thiết kế cho người khuyết tật, đảm bảo sản phẩm có thể sử dụng cho mọi người.

  • Cập nhật và áp dụng xu hướng: Khả năng theo dõi và áp dụng các xu hướng thiết kế mới để giữ cho sản phẩm luôn hiện đại và hấp dẫn.

Những kỹ năng bổ trợ mà bạn không thể bỏ qua:

  • Kỹ năng nghiên cứu (Research Skills): Thu thập và phân tích thông tin từ người dùng thông qua phỏng vấn, khảo sát, và dữ liệu hành vi.

  • Kỹ năng phân tích (Analytical Skills): Đánh giá các chỉ số và dữ liệu để đưa ra quyết định thiết kế dựa trên cơ sở thực tế.

  • Kỹ năng sáng tạo (Creative Skills): Tư duy sáng tạo để tìm ra các giải pháp mới mẻ, độc đáo.

  • Kỹ năng giao tiếp (Communication Skills): Biết cách trình bày ý tưởng, làm việc nhóm và lắng nghe phản hồi từ người dùng và đồng nghiệp.

  • Kỹ năng lập trình cơ bản (Basic Coding Skills – Optional): Dù không bắt buộc, nhưng hiểu biết về HTML, CSS, JavaScript có thể giúp bạn giao tiếp tốt hơn với các nhà phát triển.

Các công cụ hỗ trợ UX Design:

  • Wireframe/Prototype: Figma, Sketch, Adobe XD, InVision.

  • Nghiên cứu người dùng: Hotjar, Google Analytics, Maze.

  • Kiểm tra và khảo sát: UsabilityHub, UserTesting, SurveyMonkey.

Chị nghĩ rằng việc chuyển từ trái ngành sang UX/UI có cần phải học qua trường lớp chính quy, hay có thể tự học thông qua các khóa online và dự án cá nhân?

Khi nói đến việc học UX, có hai con đường phổ biến mà các bạn trẻ thường chọn: tham gia các khóa học chính quy tại trường hoặc tự học qua các khóa online và dự án cá nhân. Cả hai đều có những ưu và nhược điểm riêng, tùy thuộc vào mục tiêu, nguồn lực và phong cách học của từng cá nhân.

Học qua trường lớp chính quy

Ưu điểm:

  • Kiến thức hệ thống: Chương trình đào tạo chính quy giúp bạn có một lộ trình học rõ ràng, từ cơ bản đến nâng cao, đảm bảo bạn hiểu rõ và nắm vững từng khía cạnh của UX.

  • Giảng viên có kinh nghiệm: Học từ các chuyên gia dày dặn kinh nghiệm trong ngành, bạn sẽ nhận được phản hồi trực tiếp, từ đó tiến bộ nhanh hơn.

  • Mạng lưới kết nối: Tham gia các khóa học chính quy mở ra cơ hội kết nối với giảng viên, đồng nghiệp và các chuyên gia trong lĩnh vực, giúp ích rất nhiều cho sự nghiệp sau này.

  • Chứng chỉ/Bằng cấp: Bằng cấp hoặc chứng chỉ sau khi hoàn thành khóa học là lợi thế lớn khi ứng tuyển vào các công ty lớn hoặc các tổ chức yêu cầu chứng nhận chính quy.

Nhược điểm:

  • Chi phí cao: Các khóa học chính quy tại các trường đại học thường đòi hỏi chi phí đầu tư lớn.

  • Lịch học cố định: Thời gian học tập thường không linh hoạt, có thể gây khó khăn cho những ai đang làm việc hoặc có nhiều trách nhiệm khác.

Tự học qua các khóa online và dự án cá nhân

Ưu điểm:

  • Chi phí thấp: Các nền tảng như Coursera, Udemy, LinkedIn Learning cung cấp nhiều khóa học với chi phí phải chăng, thậm chí miễn phí.

  • Tính linh hoạt: Bạn hoàn toàn chủ động trong việc sắp xếp thời gian học và lựa chọn lộ trình phù hợp với mình.

  • Thực hành ngay từ các dự án thực tế: Tự học giúp bạn dễ dàng áp dụng lý thuyết vào các dự án cá nhân hoặc freelance, tích lũy kinh nghiệm thực tiễn nhanh chóng.

  • Kho tài liệu phong phú: Có hàng loạt tài liệu, blog, video YouTube và các cộng đồng UX sẵn sàng hỗ trợ, giúp bạn học hỏi không ngừng.

  • Tự định hình lộ trình học: Bạn có thể tùy chỉnh lộ trình học theo đúng lĩnh vực mình quan tâm, từ thiết kế giao diện, nghiên cứu người dùng, đến UX writing.

Nhược điểm:

  • Thiếu hệ thống: Nếu không tự tạo được lộ trình học cụ thể, việc tự học dễ dẫn đến tình trạng thiếu hụt kiến thức hoặc bỏ sót các kỹ năng quan trọng.

  • Ít hỗ trợ trực tiếp: Tự học đòi hỏi kỷ luật cao và đôi khi bạn sẽ gặp khó khăn vì thiếu sự hướng dẫn kịp thời.

  • Không có bằng cấp chính quy: Một số công ty yêu cầu bằng cấp hoặc chứng chỉ, điều mà tự học không thể đáp ứng trừ khi bạn tham gia các khóa cấp chứng chỉ uy tín.

Đâu là phương pháp phù hợp với bạn?

Nếu bạn thích học có lộ trình rõ ràng và có điều kiện tài chính ổn định, các khóa học chính quy sẽ mang lại cho bạn nền tảng vững chắc và một môi trường học tập chuyên nghiệp. Nhưng nếu bạn tự tin vào khả năng tự học, thích sự linh hoạt và muốn tiết kiệm chi phí, tự học qua các khóa online và dự án cá nhân vẫn là một con đường khả thi để thành công trong lĩnh vực UX. Rất nhiều UX designer đã chứng minh rằng bạn hoàn toàn có thể thành công chỉ với sự kiên trì, tự học và tích lũy kinh nghiệm từ thực tế.

Theo chị, làm thế nào để một người trái ngành có thể chứng minh được năng lực của mình trong portfolio hoặc trong quá trình phỏng vấn với nhà tuyển dụng?

Khi chuyển ngành sang UX, điều quan trọng là bạn cần thể hiện được năng lực của mình để thuyết phục nhà tuyển dụng, ngay cả khi không có nền tảng học vấn chính quy trong lĩnh vực này. Dưới đây là một số gợi ý mà các bạn có thể tham khảo:

Xây dựng portfolio chất lượng, tập trung vào dự án thực tế

Portfolio là vũ khí mạnh nhất giúp bạn chứng minh năng lực. Dù không có bằng cấp chính quy, bạn vẫn có thể bù đắp bằng một portfolio vững chắc với các dự án thực tế hoặc cá nhân.

Các bạn có thể tham khảo những phương pháp cụ thể sau:

  • Dự án cá nhân: Nếu bạn chưa có kinh nghiệm thực tế, hãy tự xây dựng dự án cho một ứng dụng hoặc trang web mà bạn yêu thích hoặc cảm thấy có thể cải tiến. Đừng ngại lấy một sản phẩm đã tồn tại và thiết kế lại trải nghiệm người dùng (UX Redesign).

  • Thực hiện nghiên cứu người dùng: Cho dù là dự án cá nhân, bạn nên tiến hành các bước nghiên cứu người dùng (User Research), phỏng vấn, khảo sát hoặc phân tích hành vi. Thể hiện trong portfolio cách bạn hiểu và đáp ứng nhu cầu người dùng.

  • Wireframe và Prototype: Bao gồm các bản thiết kế khung xương (wireframe) và mẫu thử nghiệm (prototype) trong portfolio. Dùng các công cụ như Figma hoặc Adobe XD để tạo ra giao diện tương tác, điều này sẽ giúp nhà tuyển dụng thấy quy trình tư duy thiết kế của bạn.

  • Trình bày quy trình: Một yếu tố quan trọng là không chỉ đưa ra kết quả cuối cùng mà còn phải trình bày chi tiết quy trình bạn thực hiện, từ việc xác định vấn đề người dùng, nghiên cứu, phân tích cho đến thử nghiệm và cải tiến sản phẩm.

  • Cộng tác trong các dự án nhóm: Nếu có cơ hội tham gia các dự án cộng đồng hoặc thực tập, hãy tận dụng. Điều này giúp bạn có thêm kinh nghiệm và dự án thực tế.

Ví dụ: Thay vì chỉ đưa ra hình ảnh một trang web, hãy mô tả quy trình từ việc xác định vấn đề người dùng, làm thế nào bạn tiến hành khảo sát, kết quả phân tích, các quyết định thiết kế, và cuối cùng là sản phẩm bạn đã tạo ra. Điều này sẽ giúp bạn thể hiện kiến thức sâu rộng về UX.

Tận dụng kỹ năng từ ngành cũ: Ngay cả khi bạn chuyển ngành, nhiều kỹ năng từ công việc trước đó vẫn có thể mang lại lợi thế trong UX, và bạn nên nhấn mạnh những kỹ năng này trong cả portfolio lẫn buổi phỏng vấn. Những kỹ năng này bao gồm:

  • Kỹ năng nghiên cứu: Nếu từng làm việc trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, nghiên cứu thị trường, hay khoa học xã hội, hãy tận dụng kinh nghiệm này để nhấn mạnh khả năng nghiên cứu người dùng và phân tích hành vi.

  • Tư duy phân tích và giải quyết vấn đề: Dù bạn làm trong lĩnh vực nào trước đây, khả năng phân tích logic, sáng tạo, và ra quyết định dựa trên dữ liệu là kỹ năng thiết yếu trong UX.

  • Kỹ năng giao tiếp: Nếu từng làm trong dịch vụ khách hàng, bán hàng, hoặc quản lý dự án, hãy nhấn mạnh khả năng lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu khách hàng, điều cực kỳ quan trọng trong UX.

  • Kỹ năng quản lý dự án: UX cần khả năng điều phối, làm việc nhóm, và quản lý thời gian tốt. Kỹ năng này rất có giá trị trong quá trình phát triển sản phẩm.

Tham gia dự án freelance hoặc phi lợi nhuận: Nếu chưa có kinh nghiệm làm việc chuyên nghiệp trong UX, hãy tìm kiếm cơ hội tham gia các dự án freelance hoặc phi lợi nhuận. Những dự án này không chỉ giúp bạn cải thiện kỹ năng mà còn tạo thêm những sản phẩm thực tế có giá trị cho portfolio của mình.

Chuẩn bị kỹ lưỡng cho buổi phỏng vấn: Khi phỏng vấn, cách bạn nói về quá trình thiết kế và kinh nghiệm của mình quan trọng không kém so với sản phẩm bạn tạo ra. 

  • Tự tin giải thích quy trình tư duy thiết kế (Design Thinking Process): Nhà tuyển dụng muốn hiểu cách bạn tiếp cận và giải quyết vấn đề UX. Hãy chuẩn bị giải thích rõ ràng quy trình bạn đã thực hiện, từ nghiên cứu, phân tích dữ liệu, thiết kế đến thử nghiệm và cải tiến.

  • Đưa ra ví dụ cụ thể: Khi được hỏi về kinh nghiệm, thay vì nói chung chung, hãy đưa ra những ví dụ cụ thể về các dự án bạn đã thực hiện, nhấn mạnh những thử thách bạn gặp phải và cách bạn giải quyết chúng.

  • Chứng minh khả năng học hỏi: Vì bạn là người trái ngành, bạn có thể nhấn mạnh sự sẵn sàng học hỏi nhanh chóng. Hãy thể hiện rằng bạn đã tự học các công cụ, kiến thức mới và làm chủ chúng như thế nào.

  • Nói về thành công và thất bại: Chia sẻ cả những thành công lẫn thất bại của bạn. Điều này cho thấy bạn biết cách đối mặt với khó khăn và học hỏi từ chúng, điều mà nhà tuyển dụng luôn đánh giá cao.

Có những tài liệu hoặc công cụ học tập nào mà chị khuyến nghị đặc biệt hữu ích cho người trái ngành? 

Để bắt đầu hành trình chuyển ngành sang UX, các bạn có thể tham khảo một số tài liệu và công cụ học tập hữu ích dưới đây:

  • Tìm hiểu nguyên lý cơ bản về UX: Các khóa học trực tuyến trên nền tảng như Coursera, Udemy, và LinkedIn Learning sẽ giúp bạn nắm vững nền tảng cơ bản. Ngoài ra, có nhiều blog chuyên sâu về UX mà bạn nên theo dõi để cập nhật kiến thức và xu hướng mới nhất trong ngành.

  • Thực hành thiết kế: Không chỉ học lý thuyết, bạn nên thực hành qua việc thiết kế các sản phẩm mẫu hoặc tham gia vào các dự án thực tế. Điều này giúp bạn rèn luyện kỹ năng, từ tư duy thiết kế đến việc xử lý các tình huống thực tế.

  • Đọc sách chuyên sâu về UX: Một vài đầu sách kinh điển như “Don’t Make Me Think” của Steve Krug và “The Design of Everyday Things” của Don Norman là những tài liệu không thể thiếu cho những ai muốn hiểu sâu về tư duy thiết kế và trải nghiệm người dùng.

  • Tham gia cộng đồng UX: Bạn sẽ học hỏi rất nhiều từ việc tham gia các diễn đàn, nhóm Facebook, và các sự kiện liên quan đến UX. Đó là nơi bạn có thể kết nối với các chuyên gia, chia sẻ kinh nghiệm và nhận được phản hồi từ cộng đồng có cùng đam mê.

Chị đánh giá thế nào về tiềm năng của thị trường UX/UI trong thời gian tới? Liệu đây có còn là lĩnh vực hấp dẫn và có nhiều cơ hội phát triển cho những người mới, đặc biệt là những người chuyển từ ngành khác sang?

Theo cá nhân mình nhận định thị trường UX/UI hiện được xem là có tiềm năng cao và đầy cơ hội phát triển trong thời gian tới, đặc biệt là với sự bùng nổ của công nghệ và nhu cầu ngày càng tăng của người dùng đối với các sản phẩm số. 

Xu hướng tăng trưởng của thị trường UX/UI

  • Sự phát triển của công nghệ số: Ngày càng có nhiều ứng dụng di động, trang web, và phần mềm cần được thiết kế với trải nghiệm người dùng tốt để cạnh tranh trên thị trường. Từ các công ty khởi nghiệp đến các tập đoàn lớn đều đầu tư mạnh vào UX/UI để tạo ra sản phẩm thu hút người dùng. Điều này tạo ra nhu cầu không ngừng cho các chuyên gia UX/UI.

  • Chuyển đổi số và thương mại điện tử: Việc chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trong các lĩnh vực như bán lẻ, tài chính, giáo dục, và y tế, dẫn đến nhu cầu ngày càng cao về thiết kế trải nghiệm người dùng cho các nền tảng số. Thương mại điện tử cũng ngày càng phổ biến, và các doanh nghiệp cần UX/UI tốt để tăng tính cạnh tranh và giữ chân người dùng.

  • Tập trung vào trải nghiệm người dùng: Người tiêu dùng hiện nay không chỉ quan tâm đến tính năng của sản phẩm mà còn quan tâm đến trải nghiệm tổng thể khi sử dụng sản phẩm đó. Điều này khiến các doanh nghiệp cần tối ưu UX/UI để đảm bảo sản phẩm dễ sử dụng, trực quan và hấp dẫn hơn.

  • Sự gia tăng của thiết bị di động và công nghệ mới: Với sự phát triển của điện thoại thông minh, thiết bị đeo thông minh (wearables), thực tế ảo (VR), và thực tế tăng cường (AR), các nền tảng này đều đòi hỏi UX/UI chuyên biệt và sáng tạo. Sự phát triển này mở rộng phạm vi và cơ hội cho UX/UI designer.

Cơ hội phát triển cho người mới và người chuyển ngành

  • Nguồn cầu lớn: Các công ty công nghệ lớn, trung bình, và các startup đều cần chuyên gia UX/UI. Ngay cả các lĩnh vực phi công nghệ như y tế, tài chính, giáo dục, hay chính phủ cũng đang chuyển đổi số và cần UX/UI để tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Điều này mở ra cơ hội cho nhiều người mới vào nghề.

  • Cửa ngõ rộng mở cho người chuyển ngành: UX/UI là lĩnh vực đòi hỏi nhiều kỹ năng mềm và tư duy, không chỉ về mặt kỹ thuật. Các kỹ năng như giao tiếp, nghiên cứu, tư duy giải quyết vấn đề, thiết kế sản phẩm, và thậm chí là tâm lý học có thể chuyển đổi từ nhiều ngành khác nhau. Vì vậy, nếu bạn chuyển từ ngành khác, đặc biệt là các ngành có liên quan đến việc phân tích hành vi khách hàng hoặc sản phẩm, bạn hoàn toàn có thể ứng dụng các kỹ năng này vào UX/UI.

AI ngày càng phát triển khiến nhiều người lo sợ rằng UX/UI designer sẽ bị mất việc và không còn “đất sống”? Chị nghĩ sao về vấn đề này?

Sự phát triển nhanh chóng của AI đã và đang làm thay đổi nhiều ngành nghề, bao gồm cả UX/UI design, và điều này gây ra lo ngại về việc AI có thể thay thế hoàn toàn các UX/UI designer. Tuy nhiên, nếu chúng ta nhìn nhận kỹ lưỡng, vai trò của AI trong UX/UI không phải là loại bỏ con người mà là hỗ trợ và tăng cường khả năng sáng tạo của con người. 

AI không thay thế hoàn toàn sự sáng tạo và tư duy con người

UX/UI design không chỉ là việc tạo ra các giao diện đẹp mắt, mà là quá trình hiểu người dùng, phân tích nhu cầu, và thiết kế trải nghiệm dựa trên sự tương tác giữa con người và sản phẩm. Đây là những yếu tố đòi hỏi sự sáng tạo, khả năng đồng cảm và tư duy phức tạp mà AI chưa thể thay thế hoàn toàn.

  • Tư duy cảm xúc và con người: UX/UI design yêu cầu hiểu biết sâu sắc về cảm xúc, hành vi và động cơ của người dùng. Các thiết kế xuất phát từ sự đồng cảm (empathy) và khả năng phán đoán tinh tế, điều mà AI khó có thể mô phỏng hoàn hảo.

  • Sáng tạo và đột phá: Dù AI có khả năng xử lý dữ liệu và tạo ra các thiết kế dựa trên mẫu có sẵn, nhưng sự sáng tạo và đột phá trong thiết kế – những ý tưởng mới mẻ và cách tiếp cận sáng tạo – vẫn là thế mạnh của con người. AI có thể giúp tăng tốc quá trình tạo ra các mẫu thiết kế cơ bản, nhưng những ý tưởng đột phá thực sự vẫn đến từ trí óc con người.

  • Ngữ cảnh văn hóa và xã hội: UX/UI cần sự hiểu biết về ngữ cảnh văn hóa, xã hội của đối tượng sử dụng. Mỗi quốc gia, vùng miền có những đặc thù riêng mà AI có thể khó nắm bắt được toàn diện. Các designer cần có khả năng tinh chỉnh và tối ưu hóa trải nghiệm dựa trên sự hiểu biết này.

AI sẽ đóng vai trò hỗ trợ, tăng năng suất cho UX/UI designer

AI không phải là mối đe dọa, mà là công cụ hỗ trợ giúp các designer làm việc hiệu quả hơn. Nó có thể đảm nhận các tác vụ lặp đi lặp lại, phân tích dữ liệu, hay tạo ra các mẫu thiết kế cơ bản, giúp UX/UI designer tập trung vào các công việc quan trọng hơn.

  • Tăng tốc quá trình thiết kế: AI có thể tự động hóa các bước như tạo wireframe, đề xuất màu sắc, hoặc bố cục giao diện dựa trên các nguyên tắc thiết kế cơ bản. Điều này giúp các designer tiết kiệm thời gian trong giai đoạn khởi tạo và tập trung nhiều hơn vào các khía cạnh sáng tạo.

  • Phân tích hành vi người dùng: AI có khả năng phân tích dữ liệu người dùng lớn một cách nhanh chóng và chính xác, cung cấp các insights giá trị về hành vi và mong muốn của người dùng. Điều này giúp UX designer có cơ sở dữ liệu tốt hơn để tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

  • Thử nghiệm và tối ưu hóa: AI có thể giúp UX/UI designer thực hiện các thử nghiệm A/B một cách nhanh chóng, dự đoán và đánh giá trải nghiệm người dùng dựa trên dữ liệu. Thay vì phải làm thủ công, AI có thể tự động hóa quá trình này và đưa ra các gợi ý cải thiện dựa trên phản hồi của người dùng.

Những kỹ năng con người cần phát triển để làm việc cùng AI

Trong bối cảnh AI ngày càng phát triển, thay vì lo lắng về việc mất việc, UX/UI designer nên tập trung vào việc phát triển các kỹ năng mà AI không thể thay thế, và tận dụng AI như một công cụ hỗ trợ. Một số kỹ năng quan trọng bao gồm:

  • Kỹ năng tư duy chiến lược và sáng tạo: Các designer cần tập trung vào phát triển khả năng sáng tạo, đột phá trong thiết kế, và tư duy chiến lược để tạo ra những sản phẩm khác biệt. Những điều này đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về con người và xã hội mà AI khó có thể thay thế.

  • Kỹ năng cộng tác và giao tiếp: UX/UI là một lĩnh vực yêu cầu sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhóm khác nhau như kỹ thuật, kinh doanh, và marketing. Khả năng giao tiếp, cộng tác và làm việc nhóm tốt sẽ giúp designer giữ vững vai trò của mình trong quá trình phát triển sản phẩm.

  • Kỹ năng nghiên cứu và hiểu biết người dùng: Khả năng tiến hành nghiên cứu người dùng, phân tích dữ liệu định tính và định lượng, hiểu biết sâu sắc về nhu cầu và hành vi người dùng vẫn là những yếu tố cốt lõi trong UX/UI design mà AI chưa thể thay thế hoàn toàn.

Sự chuyển dịch trong vai trò của UX/UI designer

Thay vì bị thay thế, vai trò của UX/UI designer có thể chuyển dịch để làm việc song hành với AI. Designer có thể sẽ cần học cách sử dụng các công cụ AI để tăng hiệu suất công việc và giúp quy trình thiết kế nhanh hơn, nhưng điều này không có nghĩa là AI có thể thay thế hoàn toàn họ.

  • Vai trò quản lý AI: Designer sẽ có vai trò như người quản lý AI, đảm bảo rằng AI hoạt động theo đúng ý định thiết kế và phục vụ tốt nhất cho trải nghiệm người dùng. Điều này bao gồm việc điều chỉnh và tinh chỉnh các kết quả từ AI sao cho phù hợp với ngữ cảnh và mục tiêu sản phẩm.

  • Tập trung vào trải nghiệm phức tạp hơn: Với sự hỗ trợ từ AI, các designer có thể tập trung vào việc giải quyết những vấn đề UX phức tạp hơn, như thiết kế hệ thống trải nghiệm toàn diện, trải nghiệm đa kênh (omnichannel), hoặc cá nhân hóa trải nghiệm cho từng nhóm người dùng cụ thể.

Nhìn về tương lai – cơ hội và thách thức

AI sẽ tiếp tục phát triển và có khả năng tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực UX/UI, nhưng thay vì xóa sổ công việc của UX/UI designer, AI sẽ mở ra những cơ hội mới cho việc sáng tạo, tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

  • Cơ hội: Với sự hỗ trợ từ AI, UX/UI designer có thể tạo ra các sản phẩm chất lượng cao hơn trong thời gian ngắn hơn, từ đó gia tăng giá trị cho doanh nghiệp và người dùng. Cũng như các ngành khác, AI có thể giúp UX/UI designer tối ưu hóa hiệu suất, đồng thời nâng cao khả năng sáng tạo và đổi mới.

  • Thách thức: Designer cần liên tục cập nhật kỹ năng và hiểu biết về AI, cũng như học cách làm việc hiệu quả với các công cụ mới. Nếu không, có thể họ sẽ tụt lại phía sau trong thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng.

AI có thể thay đổi cách UX/UI designer làm việc, nhưng sẽ không thay thế hoàn toàn vai trò của họ. Con người vẫn giữ vai trò trung tâm trong việc thiết kế trải nghiệm sáng tạo, đồng cảm và đột phá. Thay vì lo lắng mất việc, các designer cần học cách tận dụng AI như một công cụ mạnh mẽ để nâng cao năng suất và cải thiện quy trình thiết kế. Khi biết kết hợp AI với sự sáng tạo và tư duy chiến lược, UX/UI designer sẽ còn nhiều cơ hội phát triển và tiến xa trong tương lai.

Chị có lời khuyên cuối cùng nào dành cho những bạn trái ngành muốn chuyển sang lĩnh vực UX/UI design?

Quá trình chuyển sang lĩnh vực UX/UI từ ngành khác có thể đầy thử thách, nhưng với sự chuẩn bị đúng cách và cam kết học tập, bạn hoàn toàn có thể thành công. Hãy tận dụng những gì bạn đã có, xây dựng kỹ năng mới, và luôn học hỏi từ cộng đồng. Nếu bạn thực sự đam mê UX/UI và kiên nhẫn theo đuổi nó, cánh cửa cơ hội sẽ luôn rộng mở.

Đôi nét về chị Phạm Thanh Thảo:

VietnamWorks inTECH

TẠO TÀI KHOẢN MỚI: XEM FULL “1 TÁCH CODEFEE” - NHẬN SLOT TƯ VẤN CV TỪ CHUYÊN GIA - CƠ HỘI RINH VỀ VOUCHER 200K