Lập trình không chỉ là một kỹ năng; đó là một nghệ thuật đòi hỏi sự kiên nhẫn, sáng tạo và liên tục học hỏi. Trong bài viết này, VietnamWorks inTECH sẽ chia sẻ một loạt các mẹo hay ho giúp bạn tiến bộ từ một người mới học lập trình trở thành một chuyên gia, một cách hiệu quả và thú vị. 

1. Rubber Duck Debugging

Đây là một kỹ thuật được các lập trình viên sử dụng để tìm lỗi và hiểu rõ hơn về mã nguồn của mình. Kỹ thuật này dựa trên ý tưởng rằng việc giải thích vấn đề của mình cho một đối tượng vô tri (thường là một con vịt cao su) có thể giúp lập trình viên suy nghĩ rõ ràng hơn và nhận ra lỗi mà họ không thể thấy trước đó. Quá trình này bao gồm các bước sau:

  • Lấy con vịt cao su: Bạn cần có một đối tượng vô tri, thường là một con vịt cao su, nhưng bất kỳ đối tượng nào cũng có thể thay thế được.

  • Giải thích vấn đề: Bạn bắt đầu giải thích từng bước trong mã nguồn của mình cho con vịt. Hãy giải thích chi tiết từ đầu đến cuối, bao gồm cả những gì mã nguồn của bạn đang cố gắng thực hiện và tại sao bạn nghĩ nó không hoạt động.

  • Quan sát và lắng nghe: Trong quá trình giải thích, bạn có thể nhận ra vấn đề hoặc lỗi logic mà bạn đã bỏ qua trước đó.

  • Sửa lỗi: Khi đã xác định được vấn đề, bạn có thể tiến hành sửa lỗi.

Nguyên tắc cơ bản của Rubber Duck Debugging là khi bạn phải diễn đạt rõ ràng suy nghĩ của mình, bạn buộc phải suy nghĩ kỹ càng và có hệ thống hơn, giúp bạn nhìn thấy các khía cạnh của vấn đề mà trước đó bạn có thể đã bỏ qua.

2. Documentation

Một số lập trình viên thường cho rằng viết documentation sẽ tốn thời gian, thiếu sự đánh giá cao, khó duy trì cập nhật, thiếu sáng tạo và khó đo lường hiệu quả. Tuy nhiên, viết documentation rõ ràng là điều vô cùng quan trọng, mang lại nhiều lợi ích cho chính bạn và tổ chức:

  • Dễ hiểu và duy trì: Tài liệu rõ ràng giúp cho bất kỳ ai, bao gồm cả bạn, có thể hiểu mã nguồn một cách dễ dàng và nhanh chóng. Điều này rất hữu ích khi bạn hoặc đồng nghiệp cần duy trì hoặc cập nhật code trong tương lai.

  • Giảm thiểu lỗi: Khi code và quy trình được giải thích rõ ràng, khả năng hiểu sai hoặc nhầm lẫn sẽ giảm đi, từ đó giảm thiểu số lượng lỗi phát sinh.

  • Tăng cường hợp tác: Trong môi trường làm việc nhóm, tài liệu chi tiết giúp các thành viên trong nhóm hiểu rõ về mã nguồn của nhau, làm việc hiệu quả hơn và hợp tác tốt hơn.

  • Tiết kiệm thời gian: Documentation tốt giúp tiết kiệm thời gian khi bạn hoặc người khác cần làm việc với mã nguồn sau này, thay vì phải tự mình giải mã và hiểu lại từ đầu.

  • Chuyển giao kiến thức: Khi có sự thay đổi nhân sự, document rõ ràng giúp việc bàn giao kiến thức trở nên dễ dàng hơn, theo đó, người mới nhanh chóng nắm bắt và tiếp tục công việc mà không gặp nhiều khó khăn.

  • Giải thích quyết định kỹ thuật: Tài liệu có thể giải thích lý do tại sao một quyết định kỹ thuật nào đó được đưa ra, giúp người đọc hiểu được ngữ cảnh và nền tảng của các quyết định đó.

  • Hỗ trợ học tập: Đối với những người mới học hoặc mới tiếp cận một dự án, đây rõ ràng là nguồn tài nguyên quý giá để học hỏi và phát triển kỹ năng.

3. Sử dụng thành thạo dòng lệnh

Học các lệnh shell cơ bản có thể giúp hợp lý hóa quy trình làm việc của bạn một cách kỳ diệu. Ngoài ra, nắm vững các dòng lệnh còn mang lại nhiều lợi ích như tăng hiệu quả làm việc, tự động hóa tác vụ, và kiểm soát linh hoạt hơn so với giao diện đồ họa. Dòng lệnh giúp quản lý hệ thống từ xa, tiết kiệm tài nguyên và nâng cao kỹ năng kỹ thuật. Nó cũng hỗ trợ làm việc với nhiều công cụ mã nguồn mở và đa nền tảng, đồng thời mở rộng khả năng học hỏi và tham gia vào các cộng đồng kỹ thuật. Việc sử dụng dòng lệnh giúp bạn tiết kiệm thời gian, cải thiện hiệu suất và hiểu sâu hơn về cách hệ thống hoạt động.

Hãy nhớ rằng, khả năng đọc là chìa khóa dẫn bạn đến thành công. Hãy giữ cho các lệnh của bạn rõ ràng và súc tích, giống như bạn làm với code của mình.

4. Thực hành tạo nên sự tiến bộ 

Sự thành thạo về lập trình đến từ việc chủ động giải quyết vấn đề. Đừng chỉ thụ động xem hướng dẫn từ người khác. Hãy bắt tay vào làm, chia nhỏ các nhiệm vụ phức tạp, thử nghiệm nhiều cách tiếp cận khác nhau và vượt qua giới hạn của bản thân.

Đừng sợ mắc lỗi – chúng là bước đệm để giúp bạn chạm đến đỉnh cao sự nghiệp. Thường xuyên xem lại code của bạn để theo dõi tiến trình và xác định những điểm cần cải thiện.

5. Dành thời gian khám phá IDE của bạn

Hầu hết các IDE đều là kho báu chứa đầy những tính năng ẩn đang chờ được khám phá. Hãy dành thời gian khám phá những chức năng ít được sử dụng. Bạn có thể tìm thấy những cách tăng năng suất mà bạn chưa từng biết đến.

Đừng ngại tham gia các cộng đồng trực tuyến, tham gia các khóa học hoặc chỉ cần tìm hiểu về IDE của bạn — bạn có thể sẽ ngạc nhiên với những gì mình tìm thấy!

6. Kiểm soát phiên bản (Control version)

Kiểm soát phiên bản (version control) là một hệ thống quản lý và theo dõi các thay đổi của mã nguồn hoặc tài liệu theo thời gian. Nó cho phép nhiều người làm việc trên cùng một dự án mà không làm mất hoặc ghi đè lên công việc của nhau. 

Việc sử dụng hệ thống kiểm soát phiên bản có thể giúp bạn theo dõi lịch sử thay đổi, khôi phục phiên bản cũ, hơn hết nhiều người có thể làm việc trên cùng một tập tin mà không gặp xung đột.

Một số hệ thống kiểm soát phiên bản phổ biến: Git, Subversion, Mercurial, . . .

7. Phím tắt

Thành thạo phím tắt khi lập trình mang lại nhiều lợi ích quan trọng. Đầu tiên, nó giúp tăng năng suất bằng cách cho phép thực hiện các thao tác nhanh chóng hơn so với sử dụng chuột và menu. Việc này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm mỏi mắt và căng thẳng cơ do di chuyển liên tục giữa bàn phím và chuột. Thêm vào đó, việc sử dụng phím tắt còn giúp dễ dàng thao tác với mã lệnh, nhờ vào khả năng di chuyển, sao chép, dán và thay đổi vị trí mã một cách hiệu quả. Ngoài ra, thành thạo phím tắt cũng thúc đẩy cải tiến kỹ năng cá nhân và làm việc nhóm, giúp bạn dễ dàng thích nghi với các môi trường phát triển mới.

8. Đọc code của người khác

Đọc code của người khác mang lại vô số lợi ích cho lập trình viên, giúp bạn nâng cao kỹ năng, mở rộng kiến thức, cải thiện khả năng gỡ lỗi, tăng cường sự tự tin và chuẩn bị tốt cho công việc.

Thông qua việc đọc code, bạn có thể học hỏi những cách viết code mới mẻ, hiệu quả và sáng tạo hơn, tiếp xúc với các kiến trúc phần mềm và giải pháp thiết kế hiện đại, đồng thời rèn luyện khả năng phát hiện lỗi và giải quyết vấn đề.

Hơn nữa, đọc code còn giúp bạn mở rộng kiến thức về ngôn ngữ lập trình, công nghệ và frameworks mới, đồng thời hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của phần mềm và hệ thống.

Lời kết

Khi bạn bước vào hành trình trở thành một lập trình viên giỏi, hãy nhớ rằng mỗi dòng code bạn viết không chỉ là một phần của ứng dụng mà còn là một phần của câu chuyện sự nghiệp bạn đang tạo ra. Những mẹo mà VietnamWorks inTECH đã chia sẻ trong bài viết này không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức mà còn giúp bạn phát triển tư duy phản biện và sáng tạo.

>> Xem thêm: Bật mí 11 mẹo giúp Dev gõ code siêu tốc hơn cùng VS Code

VietnamWorks inTECH

TẠO TÀI KHOẢN MỚI: XEM FULL “1 TÁCH CODEFEE” - NHẬN SLOT TƯ VẤN CV TỪ CHUYÊN GIA - CƠ HỘI RINH VỀ VOUCHER 200K