Trong những năm gần đây, công nghệ blockchain đã thu hút sự chú ý lớn từ các nhà đầu tư, doanh nghiệp và công chúng nhờ vào tiềm năng đột phá của nó. Nhưng thực chất, blockchain là gì và tại sao nó lại được chú ý đến như vậy? Hãy cùng VietnamWorks inTECH tìm hiểu cách blockchain hoạt động, các ứng dụng nổi bật của nó, và những xu hướng của công nghệ này nhé.

1. Blockchain là gì?

Blockchain được hiểu đơn giản là một cơ sở dữ liệu phân tán được lưu trữ trên hàng trăm hàng ngàn các máy chủ (các node) khác nhau thay vì tập trung ở một máy chủ như các cơ sở dữ liệu truyền thống, nó cũng như một cuốn sổ cái mà mọi người điều có thể giám sát vì ghi nhận các giao dịch như nhau. 

Các dữ liệu trong một blockchain sẽ được mã hoá và tổ chức thành các khối sau đó liên kết với nhau bằng các hàm băm, các khối phía sau sẽ lưu trữ thông tin của các khối trước đó do đó nếu muốn thay đổi dữ liệu trong một khối thì chúng ta phải thay đổi tất cả dữ liệu của các khối phía sau nó.

Nhờ hai yếu tố trên thì việc thay đổi dữ liệu trong Blockchain là việc bất khả thi, đó cũng là mục tiêu chính của Blockchain khi nó được tạo ra.

2. Những ứng dụng thực tế của blockchain hiện nay

Blockchain hiện được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực, tiêu biểu có thể kể đến Tiền điện tử (Cryptocurrency). Bitcoin, Ethereum, Litecoin là những ví dụ phổ biến cho ứng dụng blockchain trong thanh toán và chuyển tiền. Ngoài crypto ra thì Blockchain còn ứng dụng rất nhiều trong các lĩnh vực khác yêu cầu sự minh bạch, toàn vẹn và bảo mật của dữ liệu. Ví dụ:

  • Chuỗi cung ứng: Trong nông nghiệp chúng ta có thể dụng Blockchain để lưu trữ quá trình nuôi trồng, sản xuất, chế biến các thực phẩm nông nghiệp sạch, từ lúc còn ở nông trại đến nhà máy chế biến và khi đến tay người tiêu dùng. Họ có thể tự mình kiểm tra các thông tin đó một cách minh bạch. 

  • Y tế: Các thông tin bệnh án, hồ sơ y tế có thể lưu trữ một cách an toàn nhờ sử dụng công nghệ Blockchain giúp việc chia sẻ thông tin giữa các bên được nhanh chóng và bảo mật hơn.

  • Quản lý bản quyền: Blockchain có thể được sử dụng để theo dõi quyền sở hữu nội dung kỹ thuật số và đảm bảo rằng người sáng tạo được bồi thường một cách công bằng. Ví dụ: Maecenas sử dụng blockchain để tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua bán và cấp phép nội.

3. Để trở thành Dev Blockchain cần trang bị những gì?

Để trở thành một kỹ sư lập Blockchain các bạn cần phải nắm rõ một trong những ngôn ngữ lập trình cơ bản sau: 

  • C++: Đây là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trên toàn cầu và đã trở thành một ngôn ngữ chính trong ngành công nghiệp blockchain.

  • Solidity: Được sử dụng rộng rãi trên nền tảng Ethereum để phát triển hợp đồng thông minh. Solidity có cấu trúc tương tự như JavaScript và được thiết kế để viết các hợp đồng thông minh trên Ethereum Virtual Machine (EVM).

  • Go (Golang): Go là một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ và hiệu quả, được sử dụng để phát triển các phần mềm gốc cho một số dự án blockchain như Hyperledger Fabric.

  • Python: Một ngôn ngữ lập trình dễ học với cộng đồng lớn, thường được sử dụng để tạo ra các script và prototype nhanh cho blockchain.

Tuy nhiên, tuỳ vào đặc điểm của từng dự án mà còn có một số ngôn ngữ lập trình khác cũng được sử dụng trong phát triển blockchain như Java, Rust, Ruby,... 

Ngoài các ngôn ngữ trên, các bạn IT còn cần nắm bắt và làm chủ nhiều công nghệ và công cụ khác để làm việc hiệu quả. Dưới đây là một số công nghệ và công cụ quan trọng:

  • Frameworks và Libraries: Truffle, Web3.js, Ether.js, Hardhat, . . .

  • Blockchain Platforms: Ethereum, Hyperledger Fabric, Polkadot, . . .

  • Công cụ phát triển: Visual Studio Code, MetaMask, Ganache, . . .

Bằng cách trang bị những công nghệ và công cụ trên, các bạn có thể làm việc hiệu quả hơn trong lĩnh vực blockchain và phát triển những ứng dụng phi tập trung mạnh mẽ và an toàn. Hơn hết, công nghệ Blockchain đang phát triển rất nhanh, vì vậy việc cập nhật kiến thức liên tục là rất quan trọng.

4. Những thách thức khi làm việc với Blockchain

Việc phát triển ứng dụng trên Blockchain đem lại nhiều tiềm năng nhưng cũng đi kèm với những thách thức nhất định. Dưới đây là một số khó khăn mà các bạn thường gặp:

  • Độ phức tạp của công nghệ: Blockchain là một công nghệ khá mới và phức tạp, đòi hỏi kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực như mật mã học, mạng lưới P2P, và hợp đồng thông minh. Vì thế, để vượt qua thách thức này, việc học tập liên tục là rất quan trọng. Tham gia các khóa học trực tuyến hoặc offline sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về công nghệ blockchain. Đồng thời, thực hành qua các dự án nhỏ sẽ giúp bạn làm quen với các công cụ và thư viện phát triển, từ đó nâng cao kỹ năng và sự hiểu biết của mình.

  • Tính bảo mật cao: Mọi lỗ hổng bảo mật trong một hệ thống Blockchain đều có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Để đảm bảo bảo mật trong phát triển blockchain, việc kiểm tra mã cẩn thận là rất quan trọng. Bạn nên sử dụng các công cụ kiểm tra và audit mã để phát hiện và khắc phục lỗi. Đồng thời, hãy làm quen với các tiêu chuẩn bảo mật thông tin và áp dụng chúng trong quá trình phát triển. Để bảo vệ ứng dụng khỏi các lỗ hổng bảo mật mới, việc theo dõi và cập nhật liên tục các thư viện và framework là cần thiết để kịp thời vá các lỗ hổng và duy trì an toàn.

  • Thiếu tài liệu và cộng đồng: So với các công nghệ truyền thống, tài liệu và cộng đồng hỗ trợ cho Blockchain hiện tại còn nhiều hạn chế, đặc biệt là tài liệu và  nguồn tham khảo bằng tiếng Việt. Do vậy, các bạn IT hãy luôn không ngừng trau dồi kỹ năng tiếng Anh để có thể dễ dàng truy cập tài liệu quốc tế giúp bạn nắm bắt kiến thức mới nhất, ngoài ra các bạn còn có thể tham gia các diễn đàn quốc tế để học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với các chuyên gia toàn cầu.

5. Xu hướng Blockchain nổi bật hiện nay

Công nghệ Blockchain đang không ngừng phát triển với tốc độ chóng mặt, mang đến những đột phá và ứng dụng mới mẻ. Dưới đây là một số xu hướng nổi bật mà các bạn cần quan tâm:

  • Blockchain và Metaverse: đây là một sự kết hợp một cách hoàn hảo, với blockchain cung cấp nền tảng phi tập trung và an toàn để quản lý tài sản kỹ thuật số trong Metaverse, bao gồm đất đai ảo, vật phẩm trong game và các trải nghiệm độc đáo. Ứng dụng của công nghệ này tạo ra các nền kinh tế ảo, bảo đảm quyền sở hữu tài sản cho người dùng và mở ra những mô hình kinh doanh mới. Các ví dụ tiêu biểu bao gồm Decentraland và The Sandbox, nơi blockchain giúp quản lý và bảo vệ tài sản trong môi trường ảo.

  • Blockchain Xanh (Green Blockchain) đang trở thành một xu hướng quan trọng trong bối cảnh lo ngại ngày càng gia tăng về biến đổi khí hậu. Các giải pháp blockchain thân thiện với môi trường đang được ưu tiên, nhờ việc áp dụng các thuật toán đồng thuận hiệu quả năng lượng như Proof-of-Stake (PoS) và sử dụng năng lượng tái tạo. Những công nghệ này giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tăng cường tính bền vững cho các hệ thống blockchain, góp phần vào việc bảo vệ hành tinh và cải thiện hiệu quả năng lượng.

  • NFT đang vượt qua ranh giới nghệ thuật và được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực khác nhau như bất động sản, chứng nhận nguồn gốc, vé sự kiện và quyền sở hữu trí tuệ. Công nghệ NFT không chỉ tạo ra các mô hình kinh doanh mới mà còn tăng cường tính minh bạch và tin cậy trong các giao dịch. Ví dụ, NFT có thể đại diện cho bất động sản ảo trong Metaverse hoặc chứng nhận nguồn gốc sản phẩm, mở rộng khả năng áp dụng của NFT ra ngoài các lĩnh vực nghệ thuật truyền thống.

6. Những lưu ý khi tìm việc liên quan đến các dự án Blockchain

Với sự “rung lắc mạnh” của thị trường crypto dạo gần đây cùng những vụ hack, scam khiến đội ngũ dev của các dự án này thường mang tiếng là “lừa đảo” cộng đồng để kiếm số tiền kếch xù rồi bỏ trốn. 

Tuy nhiên, nhận định về vấn đề này, anh Giàn Software Engineer tại Tokenize Xchange (Singapore) với hơn 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Crypto - Blockchain chia sẻ “Việc các đội ngũ dev hay đúng hơn là các tổ chức, cá nhân lợi dụng sự phát triển mạnh mẽ của các loại tiền mã hoá gần đây để tạo ra các đợt ICO để “lùa gà” là có thật nhưng chưa chắc là các bạn dev phát triển các dự án đó được hưởng lợi trực tiếp từ nó, các dev cũng chỉ được thuê và nhận lương như các dự án khác mà thôi. Có một số dự án dev vẫn nhận được các token, coin sau khi ICO nhưng các bạn sẽ không được bán ngay mà phải đợi một khoản thời gian nhất định. Tuy nhiên, sau những đợt xả của những người đứng đầu thì những gì mà dev nhận lại sau thời gian đó cũng chỉ là con số 0 mà thôi.”

Cũng như bất kỳ lĩnh vực nào, cộng đồng Dev Blockchain không tránh khỏi những kẻ lừa đảo lợi dụng công nghệ mới để trục lợi. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc tất cả Dev Blockchain đều thiếu uy tín. Để tránh rơi vào các dự án lừa đảo các bạn hãy nghiên cứu kỹ lưỡng và chủ động tìm hiểu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau bằng cách nắm bắt những "chiêu thức" sau:

  • Phân tích kỹ lưỡng dự án: Trước khi quyết định tham gia, hãy nghiên cứu sâu sắc về dự án. Tìm hiểu về mục tiêu của dự án, công nghệ mà họ sử dụng, và lộ trình phát triển. Dự án có phải làm việc trên một vấn đề thực tế hay chỉ là một lời hứa về sự giàu có nhanh chóng?

  • Kiểm tra mã nguồn và hợp đồng thông minh: Các dự án blockchain chân chính thường công khai mã nguồn của họ trên các nền tảng như GitHub. Bạn có thể kiểm tra mã nguồn này để đánh giá tính minh bạch và sự an toàn của dự án. Ngoài ra, các hợp đồng thông minh (smart contracts) cũng nên được kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không có lỗi và không có rủi ro bảo mật.

  • Tìm hiểu về đội ngũ phát triển: Dự án có cung cấp thông tin chi tiết về các thành viên trong đội ngũ phát triển không? Họ có kinh nghiệm và thành tích trong lĩnh vực blockchain không? Nghiên cứu về lý lịch của các nhà sáng lập và các nhà phát triển chủ chốt là một phần quan trọng để đánh giá tính đáng tin cậy của dự án.

  • Đánh giá cộng đồng và phản hồi từ người dùng: Tham gia vào các diễn đàn, nhóm Telegram, Reddit hoặc các nền tảng xã hội khác để tìm hiểu ý kiến của cộng đồng về dự án. Phản hồi từ người dùng hiện tại và tiềm năng có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về các vấn đề và tiềm ẩn của dự án.

Lời kết

Blockchain là một công nghệ phức tạp nhưng chúng ta có thể thấy rằng đây là lĩnh vực rất hấp dẫn và đầy tiềm năng đang chờ các bạn khai phá. “Để gặt hái được nhiều thành công trong lĩnh vực này, các bạn hãy luôn tập trung vào các vấn đề thực tế thay vì chỉ chú trọng vào công nghệ mới, và tìm cách áp dụng chúng để giải quyết các thách thức cụ thể. Đừng ngại thất bại; hãy coi đó là cơ hội để học hỏi và cải thiện. Đồng thời, giữ thái độ cầu tiến là rất quan trọng, vì công nghệ blockchain đang phát triển nhanh chóng, hãy luôn sẵn sàng học hỏi và thích nghi với những thay đổi mới.” anh Giàn chia sẻ.

Tài liệu học tập:

Học về smart contract, solidity, dapp https://cryptozombies.io/ 

Tài liệu về Solidity: https://docs.soliditylang.org/en/v0.8.26/ 

Cộng đồng hỏi đáp liên quan đến smart contract, dapp https://ethereum.stackexchange.com/ 

Các trang công nghệ khác: medium, techcrunch, reddit/ethereum, HackerRank Blog, . . .

VietnamWorks inTECH

TẠO TÀI KHOẢN MỚI: XEM FULL “1 TÁCH CODEFEE” - NHẬN SLOT TƯ VẤN CV TỪ CHUYÊN GIA - CƠ HỘI RINH VỀ VOUCHER 200K